This post is also available in:
English (Engels)
Meestal weet ik na het lezen van een boek precies wat ik ervan vond. Bepaalde zinnen en beelden kunnen nog dagen in mijn hoofd zitten. Met The Letters of Ivor Punch door schrijver Colin MacIntyre, die zelf uit Mull komt en ook deel uitmaakt als muzikant en liedjesschrijver van de Mull Historical Society, twijfelde ik over mijn ‘eindoordeel’. Het was zo’n samenraapsel van verschillende stijlen, tijden en personages. Soms genoot ik met volle teugen, bij andere stukken had ik soms het idee dat ik mijn tijd verdeed aan veel vaagheid en willekeur. Daarom is het moeilijk om in een paar zinnen samen te vatten waar het boek over gaat, en dat kan ook iets positiefs zijn; geen hapklaar genre.
Ivor Punch is een oude man die vroeger politieman was op een klein eiland in het westen van Schotland. Hij is een zwijgzaam type, maar als hij wel spreekt zijn zijn zinnen doorspekt met heel veel fucks, een gewoonte die mij enorm irriteerde omdat hij daardoor als imbeciel overkomt en de dingen die hij zegt juist reduceert in plaats van kracht bij zet. Ik begreep de zin er niet van. Maar wat Ivor wel erg goed doet, is brieven schrijven, heel veel brieven (die ook doorregen zijn met fucks). De brieven zijn onthullend, ontroerend en waarachtig. Ze stellen oprecht grote zaken aan de kaak en vormen het geraamte van het boek. Al die brieven zijn verbonden met eilandverhalen, met mensen die er wonen en woonden, waaronder meerdere generaties van de onconventionele familie Punch. Feiten en fictie lopen vrijelijk door elkaar.
Het verhaal dat voor mij met kop en schouders boven de andere uitstak, was de geschiedenis van Henrietta Bird, de thuisblijfzus van de victoriaanse ontdekkingsreizigster Isabella Bird, haar ene vurige moment van passie met een van de stuurse Punch-mannen en een bezoek van Charles Darwin (die met zijn evolutieleer wordt geïntroduceerd als tegenhanger voor het sterke chriselijke geloof op het eiland), en die naar Mull afreist voor de officiële onthulling van de nieuwe dorpsklok in Tobermory, maar op de dag zelf verstek laat gaan. Het verhaal over de deze twee zussen en het leven van Henrietta op Mull is een onderwerp dat een eigen roman waard is.
En voorbeeld van herschreven historie is het feit dat de bouw van de klok in de haven van Tobermory op Mull inderdaad werd gefinancierd door Isabelle Bird ter nagedachtenis van haar geliefde zus Henrietta.
Het hart van het boek is het eiland. De relatie met het land en de zee, met alle dingen die je kunt verliezen als eiland zijnde. Er huizen veel excentriekelingen in het boek en het staat bol van folklore, verlies, ontwrichting, kliflandschappen en een ruiter zonder hoofd. Als niet-eilander voelde ik de betovering, maar ook de beklemming, de mogelijkheden en de geschiedenis die je eigenlijk alleen kunt begrijpen als je er zelf, of je familie, deel van uitmaakt(e).
Nadat ik het boek uitgelezen had, stuitte ik op het nawoord, dat van origine als artikel verscheen in de Irish Times, met de titel Mull of Colin MacIntyre; from stage to page. Ik las dit boek op mijn e-reader, en daarom had ik niet eerst door het boek gebladerd. En ergens is dat jammer omdat veel elementen me na het lezen van het nawoord een stuk duidelijker werden. Maar een boek is autonoom en kan ook zonder alles helemaal te doorgronden je meenemen in een andere wereld. Iets wat hier met vlagen briljant is gelukt en op andere momenten briljant mislukt.
In onderstaande filmpje vertelt Colin MacIntyre over zijn debuutroman.
